Malarstwo Francji

Średniowiecze

Jean Fouquet

Urodził się ok.1420 r. w Tours, we Francji. Tworzył we Francji i we Włoszech. Zmarł ok. 1481 w Tours.

Ten najsławniejszy piętnastowieczny malarz francuski na początku kariery znajdował się pod silnym wpływem Jana van Eycka. Jednak w czasie pobytu we Włoszech, gdzie malował na zamówienie portret papieża Eugeniusza IV, zetknął się z nowymi stylami powstającymi właśnie w Toskanii. Po powrocie do ojczyzny połączył elementy szkoły florenckiej i flamandzkiej, wypracowując tym samym całkowicie oryginalny styl francuski. Jego malarstwo charakteryzuje połączenie  precyzji i zręczności, nabytych na początku kariery, kiedy pracował jako iluminator i miniaturzysta, z nowatorską ekspresywnością. Był pierwszym malarzem północnej Europy posiadającym umiejętność wczucia się w psychikę portretowanych osób i odkrycia ich prawdziwego charakteru.

Picture
Picture
Picture
Picture
Picture

Barok i rokoko

Nicolas Poussin

Urodził się w 1594r. w Les Andelys, we Francji. Tworzył w Paryżu i w Rzymie. Zmarł w 1665 r. w Rzymie.

Kiedy osiadł w Paryżu w 1612 r., zupełnie nie interesował go modny wówczas manieryzm. Postanowił wzorować się na Rafaelu. W 1623r. zamieszkał w Rzymie i wyrzekł się coraz popularniejszego stylu barokowego. Konsekwentnie malował w stylu klasycznym, stając się jego największym francuskim przedstawicielem. W poszukiwaniu tematów chętnie sięgał do przebogatego źródła greckiej i rzymskiej mitologii. Używał technik kolorystycznych wynalezionych przez Tycjana. Na swoich najwspanialszych płótnach zmagał się z wielkimi tematami, pokazując tłoczne, dynamiczne sceny, w których jednak każdy detal jest pieczołowicie odtworzony. W późniejszych latach skupił się bardziej na pejzażach, choć nigdy nie porzucił stylu klasycznego.

Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Georges de La Tour

Urodził się w 1593 r. w Vic-sur-Seille, we Francji. Tworzył w Luneville i w Paryżu. Zmarł w 1652 r. w Paryżu.

Około 1620 r. osiadł na stałe w Luneville, gdzie otrzymywał wiele dużych zleceń od księcia Lotaryngii. Gdy podarował jeden ze swych obrazów Ludwikowi XIII, król tak się nim zachwycił, że kazał usunąć ze swych prywatnych apartamentów obrazy pędzla wszystkich innych malarzy. De La Tour malował głównie obrazy religijne. Wiele z nich tonie w mroku, rozległe płaszczyzny zasnute cieniem oraz przygaszone kolory subtelnie podkreślone światłem świecy kreują ciemne, dramatyczne i całkowicie realistyczne sceny. Pod tym względem de La Tour wyraźnie pozostawał pod mocnym wpływem Caravaggia, będąc jednocześnie czołowym francuskim przedstawicielem tego szczególnego rodzaju naturalizmu.

Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Jean - Antoine Watteau

Urodził się w 1684 r. we Francji. Tworzył w Valenciennes i w Paryżu. Zmarł w 1721 r. w Nogent-sur-Marne, we Francji.

Szkolił się pod okiem Jacques’a – Alberta Gerina, studiował także obrazy Adriaena van Ostade oraz Dawida Teniersa. Po śmierci swojego mistrz udał się do Paryża, gdzie pracował najpierw dla dekoratora Metayera, a następnie w fabryce, tuzinami produkując tanie obrazki religijne. Z pomocą Claude’a Gillota udało mu się porzucić to niewdzięczne zajęcie i rozpocząć pracę u Claude’a Audrana. Punktem zwrotnym w jego karierze był rok 1709, kiedy zdobył drugą nagrodę w konkursie Prix de Rome (uzyskując tym samym stypendium dla studentów sztuk pięknych). W 1712 r. został członkiem stowarzyszonym Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu, a w 1717 r. jej członkiem zwyczajnym. To on pierwszy sprzeciwił się pompatycznemu klasycyzmowi epoki Ludwika XIV, a jego realizm i żywa wyobrażnia wyznaczały sztuce nowe tory. Jego wczesne prace obejmowały głownie tematykę militarną. Później skupił się na popularnych na początku XVIII w. wiejskich sielankach.

Picture
Picture
Jean Baptiste Simeon Chardin

Urodził się w 1699 r. w Paryżu. Tworzył we Francji. Zmarł w 1779 r. w Paryżu.

Specjalizował się w martwych naturach i scenach rodzajowych. Urodził się i prawie całe życie spędził w Paryżu. Zdobywał pierwsze szlify pod okiem Pierre’a Cazesa i Noela-Nicolasa Coypela, Uczył się także kopiując holenderskie i flamandzkie dzieła. Dzięki temu wpadł na pomysł, żeby skupić się na obrazach przedstawiających martwą naturę. Była to odważna decyzją, gdyż ten typ malarstwa nie cieszył się wówczas renomą. Jednak mimo tych przeszkód kariera Chardina kwitła. W 1728 r., jego „Płaszczka” zrobiła taką furorę na wystawie w Paryżu, że zaproszono go, by został pełnoprawnym członkiem Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby, co stanowiło zaszczyt, jakiego nie dostąpił nigdy wcześniej malarz martwych natur. Chardin był zachwycony i stał się podporą tej instytucji, przez 20 lat pełniąc funkcję jej skarbnika. Nadal jednak trudno było mu zarobić na życie, więc poszerzył repertuar o proste domowe sceny. Te cudowne obrazki pokazujące codzienne życie nie miały w sobie nic z afektacji dominującego wówczas stylu rokoko i natychmiast zjednały sobie serca Paryżan.

Picture
Picture
Picture
Picture
Francois Boucher

Urodził się w 1703r. w Paryżu. Tworzył we Francji i we Włoszech. Zmarł w 1770r. w Paryżu.

Francuski malarz i dekorator, jeden z największych mistrzów stylu rokoko. Urodził się w Paryżu jako syn wszechstronnego, choć nieodnoszącego spektakularnych sukcesów artysty i rzemieślnika. W warsztacie ojca poznał tajniki przeróżnych technik artystycznych, jeszcze zanim podjął formalną edukację pod skrzydłami Francois Lemoyne’a Jego pierwszą poważną pracą było przygotowanie rycin na podstawie rysunków Watteau. Nie zaniedbywał jednak malowania, dzięki czemu w 1723 r. wygrał Prix de Rome. W 1735 r. dostał pierwsze zlecenie z królewskiego dworu, co zapewniło mu pozycję malarza dworskiego. Rola ta nadała kierunek sztuce Bouchera, nie interesowały go poważne tematy, ani dylematy moralne. Zamiast tego malował beztroskie scenki z mitologii i sielanki, które świetnie się sprawdzały zarówno jako obrazy, czy projekty arrasów, jak i ozdoba porcelany. Duży wpływ na jego sztukę miała madame de Pompadour. Nie tylko uwiecznił ją na kilku olśniewających płótnach, ale również zajmował się dekoracją jej pałacu i projektowaniem scenografii do jej prywatnego teatru.

Picture
Picture
Picture
Jean-Honore Fragonard

Urodził się w 1732 r. we Francji. Tworzył we Francji i Włoszech. Zmarł w 1806r. w Paryżu.

Był czołowym przedstawicielem stylu rokoko. Szkolił się pod okiem Bouchera i otrzymał nagrodę Prix de Rome, co wróżyło mu konwencjonalną karierę malarza historycznego. Jednak nie zadawalało go kopiowanie dawnych mistrzów i w czasie studiów w Rzymie (1756-1760) nie poczynił znacznych postępów. Zainteresował się natomiast malarstwem pejzażowym, a po powrocie do Francji sukces „Huśtawki” popchnął jego karierę w innym kierunku. Od tej pory posypały się zlecenia na podobne obrazki. Zamawiającym podobał się jego błyskotliwy, żywy styl oraz wrodzone wyczucie, dzięki któremu nigdy nie przekroczył granic dobrego smaku, choć nieraz zbliżał się do nich. W tym sensie Fragonard został archetypowym malarzem ancien regime’u , by ostatecznie podzielić los tej epoki. W latach 80. XVIII w. neoklasycyzm całkowicie wyparł rokoko, a ostatnie lata życia Fragonarda, mimo że po rewolucji francuskiej otoczył go opieką Jacques Louis David, oficjalny malarz republiki, upłynęły mu w biedzie i zapomnieniu.

Picture

Neoklasycyzm i romantyzm

Jean-Baptiste Greuze

Urodził się w 1725 r. w Tournus, we Francji. Tworzył we Francji i we Włoszech. Zmarł w 1805 r. w Paryżu.

Pobierał nauki u Grandona w Lyonie, a następnie w Paryżu na Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Nie licząc krótkiego pobytu we Włoszech (1755-1757), kariera Greuzego obracała się wokół jego wystaw w paryskim Salonie. Właśnie tam w 1755 r. Greuze osiągnął pierwszy znaczący sukces i wkrótce znalazł dla siebie niszę. Stworzył jedyną w swoim rodzaju kombinację holenderskiej prostoty ze wzruszającym sentymentalizmem i moralizatorstwem. Takie podejście było całkowicie zgodne z duchem czasu i zyskało sobie nawet aprobatę Diderota, który stwierdził, że obrazy Greuzego „malowane są moralnością”. Moda na prace Greuzego nie trwała długo. Świadomy, że statyczne neoklasycystyczne motywy zyskują na popularności, artysta podjął próbę naśladowania tej stylistyki w „Septimusie Severusie”.

Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Elisabeth Marie-Louise Vigee-Lebrun

Urodziła się w 1755 r. w Paryżu. Tworzyła we Francji i w Anglii. Zmarła w 1842 r. w Paryżu.

Była córką artysty, który jednocześnie stał się jej pierwszym nauczycielem w dziedzinie sztuki. Potem kształciła się pod okiem kolegów-malarzy. Zanim skończyła dwadzieścia lat, już zyskała sobie pewien rozgłos malując portrety hrabiego Orloffa oraz księżnej orleańskiej. W 1783 r. przyjęto ją do Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby, a to dzięki wrażeniu, jakie wywarła jej genialna alegoryczna kompozycja „Pokój prowadzący Obfitość”. Po wybuchu rewolucji uciekła do Włoch, gdzie tworzyła w Rzymie i w Neapolu. Potem odwiedziła również Wiedeń, Berlin i Sankt Petersburg. W 1802 r. na krótko wróciła do Francji, jednak jeszcze w tym samym roku udała się do Londynu, gdzie malowała księcia Walii i lorda Byrona. Była wspaniałą portrecistką, szczególnie chętnie uwieczniała na płótnie Marię Antoninę.

Picture
Picture
Jacques-Louis David

Urodził się w 1748 r. w Paryżu. Tworzył we Francji, we Włoszech i w Niderlandach. Zmarł w 1825 r. w Brukseli.

Francuski malarz i główny przedstawiciel klasycyzmu, zarówno w życiu, jak i w sztuce nieraz dał wyraz swojej porywczej naturze, być może odziedziczonej po ojcu, który w 1757 r. zginął w pojedynku. Malarstwa uczył się od Josepha-Marie Viena, więc wczesne prace artysty przepełnione są tą samą mieszanką rokokowej słodyczy i antycznej pompy, co dzieła jego mistrza. Dzieła Davida z lat 80, XVIII w., ze swoim patriotyzmem i surową moralnością, przepojone są rewolucyjnym duchem owych czasów. Jego najwspanialszy obraz „Przysięga Horacjuszy” często odczytywany jest jako wezwanie do sięgnięcia po broń. W czasie rewolucji porwała go polityka, przyłączył się do Konwentu Narodowego i został deputowanym, podobnie jak Robespierre i Marat. Po upadku rewolucji znalazł się w więzieniu, a gilotyny uniknął tylko dzięki swojej rojalistycznej żonie. To doświadczenie nie zdołało jednak odebrać mu ducha, gdyż wkrótce tak samo mocno zaangażował się w sprawę Napolona. Po upadku cesarza Dawid zbiegł do Brukseli, gdzie pozostał na wygnaniu do końca życia.
Picture
Picture
Picture
Picture
Picture
Marie-Guillemine Benoist

Urodziła się w 1768 r. w Paryżu. Tworzyła w Paryżu. Zmarła w 1826 r. w Paryżu.

Była córką urzędnika państwowego. Ojciec dostrzegł jej talent i w 1791 r. zapisał ją na naukę do Elisabeth Marie-Louise Vigee-Lebrun., której wpływ jest wyraźnie widoczny we wczesnych pracach Benoist, szczególnie w portretach. Następnie Marie-Guillemine została uczennicą Jacques’a-Louisa Davida, pod wpływem którego zaczęła tworzyć bardziej ambitne dzieła i malować farbami olejnymi. Zadebiutowała w Salonie, pokazując dwie sceny historyczne. Od tej pory zajmowała się malowaniem zarówno obrazów o tej tematyce, jak i portretów. Cieszyła się dużym uznaniem, otrzymała złoty medal i roczne stypendium rządowe. Na początku XIX w. zajęła się malowaniem scen rodzajowych oraz sentymentalnych domowych scenek, które były wtedy niezwykle popularne. Inspiracją do powstania jej najsłynniejszego obrazu, portretu młodej murzynki, prawdopodobnie był dekret znoszący niewolnictwo.

Picture
Picture
Picture
Antoine-Jean Gros

Urodził się w 1771 r. w Paryżu. Tworzył we Francji i we Włoszech. Zmarł w 1835 r. w Meudon, we Francji.

Był synem miniaturzysty, kształcił się pod okiem Jacques’a-Louisa Davida. Po śmierci ojca w 1791r. pojechał do Włoch, gdzie poznał Józefinę de Beauharnais, późniejszą cesarzową, która przedstawiła go Napoleonowi, dzięki czemu mógł towarzyszyć mu podczas kampanii we Włoszech. W listopadzie 1796 r. był naocznym świadkiem tego, jak Napoleon umieszcza flagę francuską na moście w Arcole. Pełne dramatyzmu malowidło, w którym odtworzył to wydarzenie, sprawiło, że poczuł misję. Odtąd jako artysta czasów wojny uwieczniał na płótnach czyny wspaniałej armii napoleońskiej aż do kampanii w 1811r. Właśnie na heroicznym malowidle obrazującym tę wyprawę w dużej mierze opiera się jego sława, dzięki niemu otrzymał również od Napoleona tytuł barona. Klęska cesarza pozbawiła Grosa jego prawdziwego powołania. Po bitwie pod Waterloo powrócił do swoich klasycystycznych korzeni i skupił się na dziełach typu „Herkules i Diomedes”, jednak i jego bitwa zakończyłą się klęską, gdyż malarstwo tego typu cieszyło się coraz mniejszym powodzeniem w obliczu wzbierającej fali romantyzmu.

Picture
Picture
Picture
Jean-Auguste-Dominique Ingres

Urodził się w 1780 r. w Montauban, we Francji. Tworzył we Francji i we Włoszech.

Francuski malarz i rysownik, piewca sztuki akademickiej. Jego ojciec również był malarzem i rzeźbiarzem, a sam Ingres już od najmłodszych lat wykazywał talent zarówno do rysunku, jak i do muzyki. W 1797 r. przeniósł się do Paryża, gdzie został uczniem w pracowni Jacques’a-Louisa Davida. Właśnie tam, zainspirowany przez swojego mistrza i przez grafiki Johna Flaxmana, przedstawiające antyczne wazy, rozwinął swój klasycystyczny styl, charakteryzujący się nienagannym rysunkiem oraz gładkim, lśniącym wykończeniem. Pomogło mu to wygrać Prix de Rome oraz przyniosło wiele lukratywnych zleceń na portrety. Wystawiał swoje prace w paryskim Salonie. Jego obrazy przeciwstawiano dziełom Delacroix w „bitwie” pomiędzy klasycyzmem, a romantyzmem.

Picture
Picture
Picture
Picture
Anne-Louis Girodet (zwany Girodet-Trioson)

Urodził się w 1767 r. Tworzył we Francji i we Włoszech. Zmarł w 1824 r. w Paryżu.

Wszechstronny francuski malarz i ilustrator. Prawdopodobnie był nieślubnym synem dra Triosona, którego nazwisko przybrał w 1806 r. Bezskutecznie próbował swoich sił w architekturze, aż w końcu podjął studia w zakresie malarstwa pod okiem Jacques’a-Louisa Davida, szybko stając się jednym z jego najbardziej utalentowanych uczniów. W 1789 r. wygrał Prix de Rome. Do 1795 r. tworzył we Włoszech. Gładkość i dostojność jego obrazów świadczyły o klasycznych korzeniach artysty, jednak coraz częściej skłaniał się on w stronę romantyzmu., wybierając poetyckie tematy i nocną scenerię, np. opowieści Chateaubrianda o Atali. Jego najsławniejszy obraz „Osjan”, zamówiony z okazji odwrotu Napoleona spod Malmaison, przedstawia otuloną mgłą scenę, w której postać wieszcza wita w bramach raju generałów tego wspaniałego wodza. Malując to dzieło Giredot wykorzystał ówczesną modę na wszystko, co celtyckie. Po tym jak odziedziczył fortunę, przestał poświęcać sztuce tak wiele czasu.

Picture
Jean Louis Andre Theodore Gericault

Urodził się w 1791r. w Rouen, we Francji. Tworzył w Paryżu. Zmarł w 1824r. w Paryżu.

Kształcił się pod okiem Carle’a Verneta i Pierre’a-Narcisse’a Guerina, jakkolwiek z tym drugim często nie mógł dojść do porozumienia z powodu uwielbienia, jakim darzył dzieła Rubensa, i niekonwencjonalnego podejścia do przedstawianie natury. W 1812r. zadebiutował w paryskim Salonie porywającym portretem oficera kawalerii na koniu. Kolejny obraz „Ranny kirasjer”, został wystawiony w 1814 r. Oba dzieła podejmowały tematy niezwykle popularne w czasie pełnego rozkwitu cesarstwa francuskiego. W czasie stu dni Napoleona Gericault był ochotnikiem w regimencie rojalistów, dzięki czemu mógł z bliska przyglądać się zarówno żołnierzom, jak i wierzchowcom, które uwielbiał malować. Lata 1816-1819 spędził we Włoszech, podróżując i studiując. Po powrocie do Paryża zajął się monumentalnymi dziełami, dzięki którym stał się jedną z wiodących postaci francuskiego romantyzmu. Jak na ironię Gericault, poważany malarz koni, umarł w wyniku obrażeń odniesionych po upadku z wierzchowca.

Picture
Eugene Delacroix

Urodził się w 1798 r. Charenton-Saint-Maurice, we Francji. Tworzył we Francji, w Anglii, Maroku, Hiszpanii i w Algierii.

Prawnie był synem polityka, jednak w rzeczywistości prawdopodobnie nieślubnym dzieckiem sławnego męża stanu, Talleyranda. Uczył się malarstwa u Pierre’a-Narcisse’a Guerina, poważanego klasycystycznego malarza, jednak największy wpływ na jego styl wywarł Theodore Gericault, uczeń tego samego mistrza. Delacroix widział jak Gericault tworzy „Tratwę Meduzy”, jedno ze sztandarowych dzieł romantyzmu,i był pod wrażeniem surowej, emocjonalnej siły obrazu. Wkrótce sam spróbował osiągnąć podobny efekt, udało mu się to w „Rzezi na Chios”. Krytycy atakowali Delacroix za jego wyraźną fascynację brutalnością oraz zwyczaj nie wykańczania obrazów. Oskarżali go, że epatował scenami przemocy, zamiast przedstawiać akty heroizmu. Ponadto Eugene nie dbał o gładkie liniowe wykończenia w klasycystycznym stylu, lecz komponował swoje obrazy z barwnych plamek. Jak większość twórców epoki romantyzmu, Delacroix był zafascynowany Orientem, jednak w odróżnieniu od innych naprawdę zwiedził arabski świat. Dlatego jego egzotyczne obrazy są bardziej wiarygodne i realistyczne niż większość europejskich fantazji.

Picture
Picture
Picture
Theodore Rousseau

Urodził się w 1812 r. w Paryżu. Tworzył we Francji.

Francuski pejzażysta okrzyknięty przywódcą szkoły z Barbizon. Był synem sukiennika. Już w młodym wieku pokochał wieś. Przez krótki czas pracował w tartaku, jednak zdecydował się zając malarstwem krajobrazowym i zapisał się na naukę do Josepha Remonda. Jego mistrz tworzył pejzaże klasyczne, podczas, gdy Rousseau bardziej interesowały te naturalistyczne, zaczął więc studiować dzieła artystów zagranicznych, takich jak Jacob van Ruisdael i John Constable. Przejął od nich zwyczaj szkicowania wprost z natury, zapowiedź impresjonizmu, choć nadal wolał wykańczać obrazy w pracowni. Rousseau upodobał sobie okolice Barbizon, na skraju lasu Fontainebleau. W latach 40. XIX wieku zgromadziła się tu grupa artystów o podobnym światopoglądzie, znanym później jako szkoła z Barbizon. Oprócz Rousseau należeli do niej: Jean Baptiste Camille Corot, Charles-Francois Daubigny, Narcisse Diaz de la Pena oraz Jean Francois Millet.

Picture
Paul Delaroche

Urodził się w 1797r. w Paryżu. Tworzył we Francji i we Włoszech.

Francuski malarz i rzeźbiarz specjalizujący się w portretach. Miał być pejzażystą, jednak gdy w 1817 r. nie otrzymał Prix de Rome zdecydował się na malowanie postaci. Kształcił się w pracowni Antoine’a-Jeana Grosa, a na początku lat 20. XIX w., dokładnie w czasie najbardziej zażartej rywalizacji między romantyzmem, a klasycyzmem, zaczął wystawiać swoje prace w paryskim Salonie. Delaroche nie opowiadał się po żadnej ze stron. Jego płótna o charakterze historycznym koncentrują się raczej na cierpieniu niż na wzniosłości, co jest typowe dla romantyzmu, jednak wykonane są w beznamiętnej klasycystycznej manierze.

Picture
Picture